Het aantal huwelijken en geregistreerd partnerschappen dat eindigt in een scheiding daalt al enkele jaren. In 2022 ging het om bijna 27.000 scheidingen. De belangrijkste reden voor de daling is dat mensen vaker voor samenwonen kiezen in plaats van een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Dat betekent dus niet dat mensen minder vaak uit elkaar gaan. Bovendien is ‘uit elkaar gaan’ één van de grootste financiële risico’s waar een huishouden, zeker met een koopwoning, rekening mee moet houden.
Uit CBS-cijfers blijkt dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen scheiden de afgelopen jaren gestegen is en in 2022 uitkwam op 48,0 jaar voor mannen en 44,8 jaar voor vrouwen. Bij meer dan 1 op de 3 scheidingen is sprake van 50-plussers. Bij deze groep geldt ook nog eens dat voor een belangrijk deel van hen geldt dat het huwelijk lang geduurd heeft, regelmatig 15 jaar of langer. Dat betekent dat de effecten van bijvoorbeeld een pensioenverrekening een grote impact kunnen hebben (hierover later meer). Een voordeel is dan weer wel dat bij 50- plussers vaker de kinderen al de deur uit zijn, terwijl dat bij jongere generaties vaak de grootste emotionele en financiële impact heeft bij het eindigen van een relatie.
Uit onderzoek dat Van Bruggen Adviesgroep liet uitvoeren onder 50-plussers gaf 35% van de ondervraagden aan dat het lastig wordt om uit elkaar te gaan als je ouder wordt. De belangrijkste reden is dat 50-plussers het lastig achten om bij scheiding als achterblijvende partner de huidige woning te financieren of het vinden en financieren van een andere woning. Door de stijgende maandlasten, waaronder de energielasten en de hoge hypotheekrente, verwacht een kwart (26%) dat het voor hen zelfs onmogelijk is om alleen te wonen.
Ondanks de grote gevolgen die een scheiding heeft, geeft een ruime meerderheid (57%) aan dat ze wel uit elkaar gaan als de relatie op is. Dat was een decennium geleden wel anders, toen tijdens de eurocrisis menig stel bij elkaar bleef, omdat ze gevangen zaten in een woning waarvan de waarde kleiner was dan de hypotheekschuld.
Stellen die tegenwoordig uit elkaar gaan hebben wel een groot voordeel ten opzichte van tien jaar geleden. De meeste stellen hebben een forse overwaarde in hun woning zitten. Dat vormt een mooi startkapitaal voor een nieuwe woning als de woning wordt verkocht of als de achterblijvende partner de vertrekkende partner uitkoopt. Extra voordeel, hoe ouder mensen vaak zijn, hoe hoger vaak de overwaarde. Dit geeft hun een goede concurrentiepositie ten opzichte van starters, die vaak minder startkapitaal ter beschikking hebben.
Maar die overwaarde kan ook een bottleneck zijn. Namelijk als één van beide graag in de huidige woning wil blijven wonen. Die achterblijvende partner moet dan niet alleen de huidige hypotheeklasten kunnen dragen, maar die moet ook nog zijn partner uitkopen voor de helft van de overwaarde. Als er onvoldoende vermogen is, dan kan dit gefinancierd worden met een extra hypotheek. Het inkomen moet dan wel voldoende zijn, om niet alleen de huidige maandlast te kunnen dragen, maar ook de extra hypotheeklasten voor de extra hypotheek. Bovendien vallen die extra hypotheeklasten ook nog eens hoger uit door de gestegen hypotheekrente. Regelmatig zien we dan ook dat er maar één oplossing is, en dat is de woning verkopen. Dan moet niet één persoon een andere woning zien te vinden, maar twee.
Van de mensen die gaan scheiden is een grote groep 15 jaar of langer getrouwd (30% was 20 jaar of langer getrouwd in 2021 en nog eens 14% tussen de 15 en 20 jaar). Een onderschat onderdeel bij scheiden is dat ook het pensioen verrekend wordt dat opgebouwd is gedurende de periode dat men getrouwd is. Dat heeft vooral impact als er een groot verschil is in de pensioenopbouw tussen beide partners, bijvoorbeeld als de één een veel hoger inkomen heeft dan de ander. Dat is financieel rechtvaardig en gunstig voor de partner die een beperkte pensioenopbouw heeft gehad, bijvoorbeeld omdat die meer voor de kinderen heeft gezorgd en daardoor minder of geen carrière heeft opgebouwd. Degene met een grotere pensioenopbouw levert per saldo dus een deel van het pensioen in. Als je binnen 10 jaar voor de AOW-gerechtigde leeftijd zit of als je al met pensioen bent, dan wordt bij het bepalen van hoeveel je kunt lenen (mede) rekening gehouden met je pensioeninkomen, en wel het pensioeninkomen dat geldt nadat de scheiding verwerkt is (dit wordt in vaktaal pensioenverevening genoemd).
Een eerste kennismaking met een van onze adviseurs is altijd gratis en verplicht je tot niets. Maak gerust een eerste afspraak – online of op kantoor. Dan helpen we je graag verder.
