Aanstaande donderdag gaat de Europese Centrale Bank (ECB) hoogstwaarschijnlijk haar rente weer verhogen, dit keer met 0,25%. De inflatie in de eurozone daalde van 7,0% in april naar 6,1% in mei, maar de ECB vindt hoogstwaarschijnlijk dat de daling nog niet hard genoeg gaat. In Nederland steeg overigens de inflatie van 5,2% in april naar 6,1% in mei.
Een renteverhoging van de ECB heeft vooral invloed op de variabele hypotheekrentes en soms op de vaste hypotheekrentes. Kijken we naar alleen het jaar 2023 dan zijn de effecten van de vier renteverhogingen, inclusief de verwachte renteverhoging van aanstaande donderdag, beperkt voor de vaste hypotheekrentes.
In onderstaande grafiek laten we de effecten zien van de ECB-renteverhogingen op de variabele hypotheekrente, die heel erg gelinkt is aan de ontwikkeling van de geldmarktrente en anderzijds de 10 jaar vaste hypotheekrente, die weer behoorlijk gelinkt is aan de
kapitaalmarktrente. Het is een behoorlijk kleurig lijnenspel, maar te samen met de toelichting geeft het wel een goed beeld van de effecten van de ECB renteverhogingen.
Laten we beginnen met de oranje lijn, die de renteverhogingen van de ECB weergeeft. Om de ongeveer zes weken komt de ECB bij elkaar om te beslissen of ze haar rente gaat wijzigen. In 2023 hebben we tot nu toe drie verhogingen gehad. In februari en maart
bedroeg de verhoging 0,5% en in mei 0,25%. Hoogstwaarschijnlijk verhoogt de ECB donderdag haar rente met 0,25% naar 3,5%. Al met al heeft de ECB haar rente dan met 1,5% verhoogd in 2023.
Dat de meeste beleggers verwachten dat de ECB de rente met 0,25% gaat verhogen. Dit blijkt uit de lichtgroene lijn, die de ontwikkeling van de geldmarktrente weergeeft. De geldmarktrente loopt namelijk altijd iets vooruit op wat beleggers verwachten waar de ECBrente heengaat.
De donkergroene lijn geeft de ontwikkeling van de gemiddelde variabele hypotheekrente met NHG weer en die lijn loopt nagenoeg parallel aan die van de geldmarktrente. Kort geld lenen wordt duurder en geldverstrekkers rekenen dat door aan hun klanten die een variabele hypotheekrente hebben.
Bij de lichtblauwe lijn, die de kapitaalmarktrente (10 jaar) weergeeft, kijken we iets langer terug. Als gevolg van oplopende inflatieverwachtingen liep de kapitaalmarktrente in het eerste half jaar van 2022 op van 0% naar 2%. Na een korte dip rond de zomer, werd de weg verder omhoog ingeslagen in de tweede helft van 2022 naar een niveau tussen de 2,5% en 3,0%. In 2023 zien we dat in aanloop naar een rentebesluit van de ECB de kapitaalmarktrente iets oploopt, om daarna elke keer weer terug te vallen. De kapitaalmarktrente is redelijk grillig (helemaal als je op dagbasis zou kijken, in plaats van de vergelijking op weekbasis die wij maken), maar beweegt in 2023 wel steeds binnen die bandbreedte van 2,5% en 3%. De ECB-verhogingen leidden in 2023 tot nu toe dus niet tot een structurele verhoging van de kapitaalmarktrente. Dat komt omdat de renteverhogingen aansluiten bij de verwachtingen van de beleggers. Daarbij is het ook belangrijk dat bij het huidige ECB-rentebeleid de inflatie daalt in lijn met hun verwachtingen. Als de inflatiedaling en vooral de verwachte toekomstige ontwikkeling onverwachts harder of minder hard zou gaan, dan kan dit invloed hebben op de kapitaalmarktrente. Gaat de verwachte toekomstige inflatieverwachting harder of sneller omlaag, dan kan de kapitaalmarktrente omlaag. Verslechteren de omstandigheden en duurt het langer voordat de inflatie richting de 2% gaat, dan kan de kapitaalmarktrente stijgen.
De gemiddelde vaste hypotheekrentes volgen in grote lijnen de kapitaalmarktrente, alleen veel minder grillig. Al kunnen de rentewijzigingen bij individuele geldverstrekkers soms wel grote stappen zijn van enkele tienden. De donkerblauwe lijn geeft de ontwikkeling van de gemiddelde hypotheekrente 10 jaar vast met NHG. Deze rente beweegt in 2023 in een smalle bandbreedte tussen ongeveer de 4% en 4,3% met soms een lichte daling en dan weer een kleine stijging.
Afgelopen week zagen we dat ongeveer de helft van de geldverstrekkers een hypotheekrente wijziging doorvoerde. In een derde van de wijzigingen ging het om een verhoging, terwijl twee derde de rente verlaagde. Dit wisselvallige beeld zien we eigenlijk ook al de afgelopen maanden. Soms is de trend even heel licht stijgend, dan weer licht dalend. Dat zie je ook goed in bijgaande grafiek met de gemiddelde 10 en 20 jaar vaste hypotheekrente met NHG in de periode januari tot en met juni.
Schrijf je nu in voor de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het laatste (rente)nieuws.
